Քաղաքի անունով կոչվել է պերգամենտ։ Պապիրուսի համեմատությամբ թանկ էր, սակայն՝ դիմացկուն, գրվում էր երկու երեսին և իրար վրա դնելով ստացվում էր այժմյան գրքի ձևը։ Հայերը գործածել են «մագաղաթ» անվանումով։

Մագաղաթի համար օգտագործվել է մանր և խոշոր եղջերավոր մատղաշ անասունների մորթին։ Ունեցել է մշակման տարբեր եղանակներ, որոնց դեղատոմսերը պահպանվել են հայերեն բազմաթիվ ձեռագրերում։ Հայերը մինչև 8-9 րդ դար օգտագործել են մագաղաթ, այնուհետ նաև թուղթ, որը գնալով տիրապետող է դարձել։

Հայերեն ամենամեծ մագաղաթյա ձեռագիրը <<Մշո Ճառնատիր>> է, որը ունեցել է 75×50 սմ մեծության 660 (այժմ՝ 600) թերթ՝ պատրաստված արջառի և երինջի կաշվից, ամենափոքրը՝ լուցկու տուփից փոքր է, պատրաստված նորածին ուլի մորթուց։

Ա՜խ, ի՜նչ լավ են սարի վըրա
Անցնում օրերն, անո՜ւշ, անո՜ւշ,
Անըրջային, թեթևասահ
Ամպ ու հովերն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Ահա բացվեց թարմ առավոտ
Վարդ է թափում սարին-քարին,
Շաղ են շողում ծաղիկ ու խոտ,
Շընչում բուրմունք եդեմային։

Ա՜խ, ի՜նչ հեշտ են սարի վըրա
Սահում ժամերն անո՜ւշ, անո՜ւշ,
Շըվին փըչեց հովիվն ահա―
Աղջիկն ու սերն անո՜ւշ, անո՜ւշ։

Առաջադրանքներ

• Սևով ընդգծված բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրեք և բառակազմորեն վերլուծեք՝ առանձնցնելով՝ արմատները և ածանցները։
  
  Անըրջային — երազային — երազ + ային
  թեթևասահ — թեթևորեն սահող — թեթև + սահել
  եդեմային — դրախտ — եդեմ + ային
• Ի՞նչ տրամադրություն է բանաստեղծությունը քեզ փոխանցում։
  Բանաստեղծությունը ինձ փոխանցում է հանգստություն
• Ո՞վ է իր օրերն ու ժամերը անցկացնում սարում /հուշումը գտիր բանաստեղծությունից/
  Հովիվն ու աղջիկն են անցկացնում իրենց օրերը սարի վրա։
• Որտե՞ղ կամ ի՞նչ պայմանների առկայությամբ են քո օրերն ու ժամերը երջանիկ ու թեթև անցնում։
  Իմ օրերն ու ժամերը երջանիկ ու թեթև անցնում են եղբորս հետ խաղալով։
  
  ․ Գրիր հետևյալ բառերի իմաստով մոտ բառեր /հոմանիշներ/՝ 
  լավ — հոյակապ
  թեթևասահ — հանգիստ սահել
  հով — թույլ քամի
• առավոտ — լուսաբաց
  շողալ — փայլել
  եդեմային — դրախտ
  հովիվ — գառների տեր

1. Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 9 սմ է։
   P=9*4=36
   S=9*9=81
2. Քառակուսու պարագիծը 24 սմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
   P=24/4=6
3. Քառակուսու մակերեսը 25 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
   ?x?=25
   5×5=25
   5
4. Հաշվի՛ր 16 սմ և 12 սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
   (16+12)*2=56
5. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 56 սմ է։
   56*2=112
6. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 62 դմ է։
   62*2=124
7. Ուղղանկյան լայնությունը 10 դմ է, իսկ երկարությունը 5 դմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։
   10+5=15
8. Հաշվի՛ր 13 սմ, 14 սմ  և 15 սմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
   13+14+15=42
9. Հաշվի՛ր 25 դմ, 24 դմ, 26 դմ և 27 դմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։
   25+24+26+27=102
10. Քառակուսու մակերեսը 64 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
    64*2=128
11. Քառակուսու պարագիծը 44 սմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
    44*2=88
12. Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ կազմեք նմանատիպ առաջադրանքներ։

Քառակուսու մակերեսը 46 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։

46*2=92

Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 54 դմ է։

54*2=108

Քառակուսու պարագիծը 55 սմ է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։

55*2=110